Każda przydomowa oczyszczalnia ścieków wykorzystuje procesy biologiczne. W przypadku oczyszczalni z osadem czynnym kolonie bakteryjne unoszą się swobodnie w postaci kłaczków. Wszystkie pozostałe typy oczyszczalni ścieków wykorzystują odpowiednie konstrukcje, które stanowią szkielet do osadzania się mikroorganizmów i wytwarzania warstwy nazywanej błoną biologiczną. Kolonie bakterii osadzone na stałym szkielecie nazywane są złożem biologicznym. Jego specyficzną odmianą jest złoże fluidalne.
Aby pokazać, na czym polega specyfika złoża fluidalnego, warto zaprezentować różne rodzaje złóż biologicznych, które wykorzystują przydomowe oczyszczalnie ścieków typu biologicznego.
Typy złóż biologicznych w przydomowych oczyszczalniach ścieków
Wszystkie złoża biologiczne można podzielić na dwie grupy: na złoża z wypełnieniem stałym oraz złoża z wypełnieniem ruchomym. W tej pierwszej grupie znajdują się złoża zraszane i złoża zalane, a w drugiej złoża tarczowe i złoża fluidalne.
Najszersze zastosowanie w małych oczyszczalniach przydomowych znajdują dwa typy złóż biologicznych:
- złoża tarczowe (obrotowe) – ma postać dysków, które są częściowo zanurzone w ściekach i pozostają w ciągłym ruchu, który pozwala napowietrzać błonę biologiczną i przemieszczać ścieki pomiędzy komorami oczyszczalni,
- złoża fluidalne (zawieszone) – szkielet złoża stanowią kształtki z tworzyw sztucznych, na których osiedlają się kolonie bakteryjne i pokrywają szkielet błoną biologiczną – kształtki utrzymywane są w ciągłym ruchu i jednocześnie natleniane za pomocą sprężonego powietrza, a ich nieustanne zderzanie się prowadzi do usuwania nadmiernie rozrośniętych kolonii bakteryjnych.
Oba wymienione typy złóż odznaczają się bardzo wysoką jakością oczyszczania ścieków na poziomie 65-95%. Oczyszczalnie ze złożami fluidalnymi mają dość prostą konstrukcję i niewielkie zapotrzebowanie na energię elektryczną. Wykazują się też, w przeciwieństwie do oczyszczalni z osadem czynnym, dużą odpornością na wahania w ilości zrzucanych ścieków. Są też mało wrażliwe na wypłukiwanie w przypadku zalania oczyszczalni dużą ilością czystej wody (opadowej lub dostarczonej na skutek awarii wodociągu w budynku) oraz na zwiększone stężenie detergentów czy innych agresywnych substancji chemicznych.
W jakich typach oczyszczalni stosowane są złoża fluidalne?
Wśród przydomowych oczyszczalni ścieków dostępne są modele, które wykorzystują wyłącznie złoże fluidalne, ale też takie, które łączą złoże fluidalne i osad czynny. Przykładem z tej drugiej grupy jest oczyszczalnia hybrydowa, czyli przydomowa oczyszczalnia BDH (Bio Duo-Hybryda). Jest to instalacja, która łączy zalety oczyszczania osadem czynnym i oczyszczania na złożu biologicznym. Ścieki przechodzą przez dwa reaktory biologiczne, co bardzo podnosi jakość oczyszczania, a jednocześnie zabezpiecza instalację przed wahaniami w ilości dopływających ścieków. Oczyszczalnie BDH są w pełni zautomatyzowane, a obieg ścieków jest precyzyjnie kontrolowany, co bardzo ułatwia eksploatację.
Jak wybrać dobrej jakości złoże fluidalne?
Elementy tworzące złoże biologiczne mają zazwyczaj kształt zbliżony do kuli. Są złożone z wielu płaskich elementów, aby zapewnić jak największa powierzchnie do osiedlania się mikroorganizmów. Ażurowa konstrukcja zapewnia swobodny przepływ wody, z która docierają produkty organiczne i tlen potrzebny do ich przetwarzania. Forma kształtki powinna zapewniać łatwe odrywanie się nadmiaru błony biologicznej i zapobiegać zarastaniu złoża czy zatykaniu go przez ścieki.
Dobrej jakości kształtki muszą być wykonane z trwałego tworzywa: odpornego na działanie agresywnych substancji chemicznych, ale także niewrażliwego na zderzanie się ze sobą i ściankami reaktora. Materiał nie powinien też ulegać degradacji (tracić elastyczności, kruszeć) w trakcie użytkowania.