Oczyszczalnia typu SBR w samej istocie oczyszczania nie różni się w niczym od innych typów przydomowych biologicznych oczyszczalni ścieków: jej zadaniem jest intensyfikacja rozwoju bakterii heterotroficznych, które rozkładają materię organiczną do postaci prostych związków chemicznych. Odmienność tego typu oczyszczalni i jednocześnie ich największa zaleta polega na sekwencyjnej pracy reaktora biologicznego z osadem czynnym. W większości modeli oczyszczalni typu SBR o przepływie ścieków nie decyduje wyłącznie grawitacja, lecz są one precyzyjnie porcjowane, co dodatkowo podnosi efektywność oczyszczania.
Technologia SBR (skrót od Sequencing Batch Reactor) została opracowana jeszcze w XIX w. Jednak dopiero pojawienie się tworzyw sztucznych oraz rosnące zapotrzebowanie na oczyszczanie ścieków bytowo-gospodarczych doprowadziło do ponownego odkrycia SBR w II połowie XX w. Do dzisiaj jest to jeden z najskuteczniejszych sposobów oczyszczania ścieków – jedna z najefektywniejszych technologii, stosowanych w przydomowych oczyszczalniach ścieków.
Jak skonstruowana jest klasyczna przydomowej oczyszczalnia biologiczna typu SBR?
Klasyczna przydomowa oczyszczalnia ścieków typu SBR składa się z jednego zbiornika, który podzielony jest na dwie komory. Pierwsza komora pełni rolę analogiczną do osadnika gnilnego w oczyszczalni drenażowej: podczyszcza ścieki w wyniku procesów flotacji (powstawania piany i gromadzenia się lekkich zanieczyszczeń na powierzchni ścieku) oraz sedymentacji (opadania dużych i ciężkich elementów stałych na dno zbiornika). Tak przygotowany ściek kierowany jest do reaktora biologicznego, gdzie rozpoczyna się właściwy proces oczyszczania. Aby reaktor mógł działać, potrzebne jest zastosowanie napowietrzania. Możliwe jest też zastosowane pomp do odprowadzania oczyszczonego ścieku (szczególnie wtedy, gdy odbiornik znajduje się powyżej poziomu oczyszczalni lub w znacznej od niej odległości) i przemieszczania osadu nadmiernego ze zbiornika reaktora do osadnika wstępnego.
Od jakiegoś czasu na rynku dostępne są oczyszczalnie SBR ze zbiornikiem jednokomorowym, w których nie występuje wstępna faza mechanicznego podczyszczania ścieków, ani też ich porcjowanie (dostarczanie do reaktora dokładnie określonych porcji ścieków z osadnika wstępnego). Cała oczyszczalnia jest reaktorem biologicznym, który pracuje – podobnie jak klasyczny – w zaprogramowanych cyklach. Nowe rozwiązanie prezentuje się bardzo obiecująco, jednak chcąc mieć stuprocentową pewność efektu, warto postawić klasyczną, dwukomorową oczyszczalnię biologiczna SBR. Technologia stosowana z powodzeniem od ponad pół wieku nie wymaga specjalnej rekomendacji – daje gwarancję satysfakcji i szybkiego zwrotu inwestycji.
Jakie procesy zachodzą w reaktorze biologicznym oczyszczalni SBR?
Procesy zachodzące w reaktorze biologicznym oczyszczalni SBR są podobne, jak w innych oczyszczalniach biologicznych. Natomiast kluczowe znaczenie ma ich sekwencyjny tryb pracy, czyli kolejność oraz czas trwania poszczególnych etapów. Pracę reaktora można podzielić na pięć faz:
- faza wstępna – surowe ścieki, podczyszczone (pozbawione elementów stałych) w osadniku wstępnym, trafiają do reaktora,
- faza napełniania i właściwego oczyszczania – w reaktorze, do którego stale dopływają podczyszczone ścieki, na przemian wytwarza się warunki tlenowe i beztlenowe (poprzez włączanie i wyłączanie się układu napowietrzającego), co umożliwia naprzemienne procesy nitryfikacji i denitryfikacji (rozwój znajdujących się w osadzie czynnym bakterii tlenowych i beztlenowych) oraz mieszanie czyszczonego ścieku pod wpływem ruchu bąbelków powietrza,
- faza zapełnienia reaktora – gdy cała pojemność reaktora zostanie wykorzystana, ustaje dopływ surowych ścieków, a urządzenie napowietrzające przerywa pracę,
- faza sedymentacji – znajdujące się w osadzie czynnym kolonie bakterii i pierwotniaków, a także większe cząstki organiczne i nieorganiczne tworzą tzw. kłaczki, które po ustaniu napowietrzania, stopniowo opadają na dno zbiornika reaktora,
- dekantacja i usuwanie osadu – ostatnią fazą cyklu (sekwencji) pracy reaktora jest odprowadzenie oczyszczonego ścieku znad osadu do odbiornika (rozsączalnik, ciek wodny), a następnie przepompowanie osadu nadmiernego do osadnika wstępnego.
Po zakończeniu opisanej sekwencji procesów, oczyszczalnia jest gotowa do następnego cyklu.
Dlaczego oczyszczalnie SBR są mało awaryjne i odporne na zmiany ilości zrzucanych ścieków?
Czas trwania poszczególnych procesów w ramach jednego cyklu pracy oczyszczalni SBR można precyzyjnie dopasować do aktualnych potrzeb użytkowników, czyli do ilości produkowanych ścieków. Systemy SBR są odporne nawet na okresowe przerwy w dopływie ścieków: można je ustawić na “tryb wakacyjny”, który pozwala przerwać bez szkody (i konieczności restartowania oczyszczalni) nawet dwutygodniową przerwę w dopływie surowego ścieku.
Istnieje wiele modeli i odmian oczyszczalni z sekwencyjnym reaktorem biologicznym. Oferowane przez Metrię przydomowe oczyszczalnie biologiczne SBR, dzięki zastosowaniu monolitycznych zbiorników oraz rezygnacji z elementów ruchomych i użycia pomp elektrycznych, odznaczają się ponadprzeciętną trwałością i potwierdzoną w praktyce bezawaryjnością. Ich wartą podkreślenia cechą jest też łatwa rozbudowa: aby uzyskać większą przepustowość oczyszczalni, wystarczy zainstalować dodatkowy zbiornik.